همه چیز در مورد بذر op و هیبرید f1

تولید بذر به روش گرده‌افشانی باز (Open pollination) بذرهای آزادگرده‌افشان یا op از طریق گرده‌افشانی توسط باد، حشرات گرده‌افشان، پرندگان، انسان یا دیگر عوامل طبیعی تولید می‌شوند. این بذرها دارای تنوع ژنتیکی بالایی هستند زیرا هیچ محدودیتی در جریان گرده بین گیاهان وجود ندارد. این می‌تواند باعث تغییرات بزرگی در جمعیت گیاهان شود و به گیاهان اجازه می‌دهد که به‌ آرامی با شرایط رشد محلی و اقلیم منطقه سازگار شوند.

گیاهان حاصل از این بذرها شبیه والدین خود می‌باشند. کشاورزان و تولیدکنندگان بذرهای op بهترین گیاهان ازلحاظ عملکرد، کیفیت محصول، مقاومت به عوامل نامساعد محیطی و مقاومت به آفات و بیماری‌ها را انتخاب کرده و اقدام به بذر گیری از آن‌ها می‌کند تا نتایج یا نسل بعدی آن‌ها نیز آن خصوصیات را داشته باشند.

در کشت گیاهان به‌منظور تولید بذر به روش آزاد گرده‌ افشان، مزرعه‌ی گیاهانی که برای بذر گیری انتخاب می‌شوند باید نسبت به مزارع گیاهان دیگر از آن جنس و گونه (که برای مقاصد دیگر مانند تولید محصول کشت می‌شوند) فاصله داشته باشند به عبارتی مزارع تولید بذر باید ایزوله باشند تا گرده‌ی گیاهان دیگر در گرده‌افشانی و تولید بذر دخالت نداشته باشند. این فاصله برای گیاهان مختلف متفاوت است.

به‌طور مثال برای گیاهانی که گرده‌های سبک دارند و گرده‌افشانی آن‌ها توسط باد صورت می‌گیرد فاصله‌های بیشتری در نظر گرفته می‌شود نسبت به گیاهانی که گرده‌های سنگین و چسبنده دارند و گرده‌افشانی آن‌ها توسط حشرات انجام می‌شود. تولید بذر به روش هیبریداسیون یا دو رگ گیری کشاورزان هزاران سال است که بذر را برای بهبود محصول انتخاب کرده‌اند. برای بهبود بیشتر مواد غذایی و محصولات زراعی هیبریداسیون به وجود آمد.

بذر هیبرید چیست؟
هیبرید عبارت است از تولید به‌وسیله‌ی تلاقی بین دو والد متفاوت از یک جنس یا گونه که ازنظر ژنتیکی باهم متفاوت هستند. در روش دو رگ گیری بهنژادگر ارقامی را به‌عنوان والد مادری و ارقامی را به‌عنوان والد پدری در نظر می‌گیرد. گرده از پرچم‌های والد نر (والد گرده) روی کلاله‌ی مادگی (گل‌های والد ماده) قرار می‌گیرد و تخمک‌ها را در والد ماده بارور می‌کند.

ارقامی که به‌عنوان والد جهت تولید بذر هیبرید انتخاب می‌شوند باید دارای خلوص ژنتیکی بالایی باشند. به همین دلیل این ارقام چندین نسل خالص‌سازی شده و پس از اطمینان از خلوص آن‌ها به‌عنوان والد در نظر گرفته می‌شوند. اگر والدین خالص‌سازی نشوند باعث ایجاد تفرق ژنتیکی در گیاهان نسل بعدی می‌شوند.

تولید بذرهای هیبرید F1 جهت تولید بذرهای هیبرید F1 کراس یا تلاقی بین دو والد از اهمیت بالایی برخوردار است. فرآیند کراس منجر به ایجاد پدیده‌ی هتروزیس خواهد شد. پدیده‌ی هتروزیس به این معنی است که گیاهان نسل اول یا F1 ازنظر خصوصیات و صفات از والدین خود برتر هستند. به همین علت است که بذرهای F1 نسبت به والدین خود گیاهان قوی‌تری هستند و مقاومت بالاتری نسبت به شرایط نامساعد محیطی (مانند خشکی، سرما و گرما)، آفات و بیماری‌ها داشته و همچنین عملکرد بالاتری (هم ازنظر کمی و هم ازنظر کیفی) دارند.

تولید بذر هیبرید در گیاهان خودگرده‌افشان دشوار است و جهت تولید بذر در این محصولات باید از ارقام نرعقیم استفاده کرد اما در گیاهان دگرگرده‌افشانی تلاقی آسان‌تر است. مکانیسم های ایجاد تنوع ژنتیکی و سازگار در طبیعت برای ایجاد تنوع ژنتیکی و درنتیجه سازگاری گسترده‌تر نسبت به شرایط مختلف محیطی، گیاهان گل‌دار مکانیسم‌های زیادی را برای دگرگرده‌افشانی به کار گرفته‌اند. این مکانیسم‌ها عبارت‌اند از: جدایی گل‌های نر و ماده از هم یا دی کلینی (Dicliny): در گیاهان تک‌پایه یا مونوشس، گل‌های نر و ماده روی یک گیاه هستند اما جدا از هم مانند ذرت، خیار، نارگیل، کرچک.

در گیاهان دوپایه گل‌های نر و ماده روی گیاهان جداگانه‌ای هستند مانند شاهدانه، پاپایا، شاه‌توت و… اختلاف در زمان شکوفایی گل نر و ماده (Dichogamy): در این مکانیسم در یک گیاه زمان شکوفایی بساک گل نر و زمان پذیرش گرده توسط کلاله‌ی مادگی متفاوت است (فاصله‌ی زمانی بین این دو ممکن است از یک روز تا چند روز متفاوت باشد) و آن‌ها را مجبور به دگرگرده‌افشانی می‌کند. در یک نوع از این ناسازگاری ممکن است پرچم‌ها زودتر از زمان پذیرش کلاله باز می‌شوند مانند آفتابگردان. در نوع دیگر کلاله زودتر از باز شدن پرچم‌ها آماده‌ی پذیرش گرده می‌شود مانند ارزن مرواریدی.

خود ناسازگاری: در این مکانیسم به‌وسیله‌ی عدم شناخت گرده‌ی خود توسط کلاله از خودگرده‌افشانی و خود باروری جلوگیری می‌شود مانند پتونیا، لیلیوم و براسیکا. فاصله بین پرچم و کلاله (جدایی فضایی یا Herkogamy): موقعیت مکانی پرچم و مادگی به‌گونه‌ای است که خود باروری نمی‌تواند اتفاق افتد.

نمایش محصولات مجموعه کشاورزی الوند

مجموعه کشاورزی الوند در اینستاگرام